Page 18 - Oblicza Geografi Zakres Podstawowy

VI. Litosfera. Procesy zewnętrzne

Skutek działania opisanych rodzajów wie- Formy krasu powierzchniowego
trzenia fizycznego jest podobny. Skały kru- Formy krasu powierzchniowego powstają
szą się na różnej wielkości fragmenty, ale w wyniku rozpuszczania skał węglanowych
ich skład chemiczny pozostaje ten sam. Tak (np. wapieni) przez wody opadowe. Spośród
powstaje zwietrzelina. wielu form należy wyróżnić pięć najbardziej
charakterystycznych:
Wietrzenie chemiczne, żłobki krasowe – podłużne zagłębienia

czyli rozkład skał utworzone w wyniku spływania wody opa-
Wietrzenie chemiczne, w odróżnieniu dowej po pochyłej powierzchni skał,
od mechanicznego, powoduje zmianę składu lejki krasowe – niewielkie, często okrągłe
chemicznego skał. Główną rolę w tym proce- zagłębienia terenu powstałe pod wpływem
sie odgrywa woda z rozpuszczonymi w niej intensywnego rozpuszczania skał na po-
związkami chemicznymi. Wietrzenie che- wierzchni lub zapadania się podziemnych
miczne najintensywniej zachodzi w klima- komór krasowych,
tach wilgotnych i gorących, zwłaszcza tam, ponory – różnej wielkości szczeliny
gdzie w podłożu występują odpowiednie i otwory w podłożu skalnym, którymi
skały. Mogą to być na przykład granity, lecz wody spływają pod powierzchnię,
najbardziej podatne na wietrzenie chemiczne polja – szerokie kotliny otoczone piono-
są skały węglanowe, takie jak wapienie. Te wymi ścianami skalnymi, powstałe w wy-
skały są rozpuszczane przez wody opadowe niku długotrwałych procesów krasowych,
zawierające dwutlenek węgla. Proces nosi ostańce krasowe (mogoty) – pojedyncze
nazwę krasowienia i przebiega następująco: pagóry wapienne, które nie uległy rozpusz-

CaCO + H O + CO → Ca(HCO ) czeniu przez wodę.
2
2
3 2
3
Ostańce mogą mieć różnorodne kształty.
W efekcie krasowienia na powierzchni ziemi, Jeden z takich przykładów został zaprezen-
jak i pod ziemią powstają formy krasowe. towany na poniższej fotografii.

Liczne ostańce i iglice skalne o wysokości nawet 50 m tworzą krajobraz krasowy Kamiennego Lasu. Te formy
znajdują się w południowych Chinach, w okolicach miejscowości Shilin.
120